DSV raadt het gebruik van gebaren, SMOG, aan om jonge kinderen met downsyndroom te helpen met leren communiceren. Het geeft nog niet pratende kinderen met downsyndroom de mogelijkheid om zich te uiten. Bovendien blijkt dat met het gebruik van gebaren de kinderen eerder leren praten.
Bij kinderen met downsyndroom komt de spraak over het algemeen langzaam op gang. Onderzoek laat zien dat kinderen met downsyndroom in hun spraak-/taalontwikkeling worden gestimuleerd wanneer bij het leren communiceren gebruik wordt gemaakt van ook gebaren. Voor het gebruik van ondersteunende gebaren (soms ook in combinatie met foto’s, symbolen of leeswoorden) wordt vaak de term totale communicatie gebruikt.
In eerste instantie gaat het om het ‘oprekken’ van het gebruik van natuurlijke gebaren, zoals ieder kind dat doet. Een voorbeeld is de armpjes omhoog houden wanneer het opgepakt wil worden. Naast die ‘vanzelf ontstane’, natuurlijke gebaren leren de ouders, eventueel na het volgen van een cursus SMOG, het kind dan heel bewust een aantal praktisch bruikbare gebaren, die ieder staan voor een heel begrip, een heel woord. Gebaren worden daarbij gebruikt als aanvulling op de spraak en niet als vervanging. Kinderen laten daarbij over het algemeen de gebaren vanzelf weg, naarmate ze de overeenkomstige woorden hebben leren gebruiken.
De literatuur hierover vermeldt een aantal voordelen van het gebruik van gebarentaal. Door gebaren te gebruiken gaan ouders (en anderen) bewuster en langzamer spreken, waardoor het kind het ‘gesprokene’ ook beter kan verwerken. Sommige gebaren staan duidelijk in verband met de betekenis van de woorden die ze uitdrukken en helpen zo het begrip van het kind. Gebaren helpen de kinderen verder om onderscheid te maken tussen woorden die qua uitspraak op elkaar lijken. Dat is met name belangrijk als er problemen zijn met het gehoor.
Gebaren ondersteunen echter niet alleen het leren begrijpen van taal, maar het gebruik van gebaren stelt een kind dat nog niet kan praten bovendien in staat om toch te communiceren. De ontdekking daarvan is niet alleen leuk, maar kan ertoe bijdragen dat het kind wil leren praten. Ook wanneer het kind al wel enigszins kan praten, maar moeilijk verstaanbaar is, zoals vaak het geval is bij kinderen met downsyndroom, kan het gebruik van gebaren ervoor zorgen dat de omgeving begrijpt wat het kind bedoelt. Dat voorkomt frustratie en die omgeving kan hem of haar dan ook beter helpen de woorden duidelijker te leren uitspreken. Daarnaast sluit het gebruik van gebaren welhaast naadloos aan bij het vroegtijdig leren lezen volgens een globale methode.
SMOG cursussen worden op meerdere plaatsen aangeboden: www.kvg.be en www.gezinenhandicap.be. Daarnaast zijn er ook verschillende cursussen door bijvoorbeeld thuisbegeleidingsdiensten. Vraag er zeker naar bij uw thuisbegeleid(st)er.
Voor een speelse manier van leren van gebaren is de CD met SMOG liedjes, te bestellen bij de webshop.
Veel bekende kinderliedjes worden gezongen met ondersteunende gebaren, makkelijk aan te leren en toe te passen.
